แม่อิสรียวินท์... แม่น้ำอันหล่อเลี้ยงชีวิตชาวเมืองถึงสามนคร
ธัญญะปุระ... เมืองเล็กๆทางต้นน้ำ ชัยภูมิอยู่บนที่สูง ชาวเมืองมักเป็นผู้แข็งแกร่ง ใจกล้าเข้าขั้นเรียกได้ว่าป่าเถื่อน
กันทรา... เมืองปลายน้ำ ชีวิตผูกพันกับแม่น้ำอิสรียวินท์ไม่น้อย ชัยภูมิตั้งอยู่ส่วนที่ราบ มีแม่น้ำอิสรียวินท์เป็นเสมือนกำแพงกั้นศัตรูไว้ชั้นหนึ่ง ชาวเมืองมีความชำนาญทางศาสตราวุธทุกชนิด เฉลียวฉลาดเรื่องการวางแผนและเรื่องแต่งกลศึกไม่เป็นรองใครเชียว
บุระรัตนา... ชัยภูมิตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างสายน้ำสองสาย สายน้ำที่ไม่มีทางบรรจบกันได้ แม่อิสรียวินท์ และ แม่น้ำโตยธร เป็นเมืองใหญ่กว่ากันทรา แต่หาได้แข็งแกร่งเท่ากันทราไม่
แม่น้ำโตยธร... ไหลขนานกันกับแม่น้ำอิสรียวินท์ ไม่มีทางบรรจบกันได้ ไหลผ่านเมืองกาญจามาศ ซึ่งเป็นเมืองใหญ่ ร่ำรวยทองเป็นจำนวนมาก มีไพร่พลมากมาย มักจะยกออกไปตีเมืองรอบๆเพื่อขยายอาณาเขตอยู่เนืองๆ
แคว้นนี้เรียกรวมกันเป็นแคว้นยุคลธาร...
อดีตกาลกล่าวคือ แม่น้ำสองสายไหลขนานกันมา ยังมีเมืองใหญ่ปกครองอาณาเขตทั่วทั้งสองน่านน้ำ หรือ อาณาจักรยุคลธาร คือกาญจามาศ แล้วช่วงเพลาหนึ่ง ก็มีกลุ่มคนคิดแข็งข้อ ต่อต้านกาญจามาศและก่อตั้งเมืองขึ้นมาเป็นกันทรา พระเจ้ากันทราองค์แรกผู้สถาปนาพระนครคือพระเจ้าวัชรดิลกราช มีพระอัครมเหสีนามพระนางมินตยาอัครมเหสีเทวีเจ้า พระเจ้าเมืองกาญจามาศเกิดแค้นเคืองที่พระเจ้าวัชรดิลกราชสถาปนาเมืองกันทราขึ้นจึงแต่งทัพมาตี กันทราที่พึ่งสถาปนาใหม่มิได้มั่นคงก็แตกพ่ายโดยง่ายดาย พระเจ้าวัชรดิลกราชต้องเสด็จหนีไปยังทางเหนือพร้อมกันพระอัครมเหสีที่ตามเสด็จ
เหตุการณ์วุ่นวายเกิดขึ้นในแคว้นยุคลธาร พระเจ้าณรงค์รัตน์ ซึ่งเดิมเป็นนายบ้านต้นน้ำอิสรียวินท์จึงถือโอกาสสถาปนาธัญญะปุระขึ้น พระเจ้าวัชรดิลกราช และ พระนางมินตยามาอาศัยแผ่นดินธัญบุรีอยู่หลายปี ซึ่งโอกาสนั้นก็มีเมืองเก่าที่เสื่อมอำนาจไปนานถูกสถาปนากลับมาอีกคือ บุระรัตนา
ฝ่ายกันทรา พระอนุชาของพระเจ้าวัชรดิลกราช คือ พระเจ้าปรมีนาถกอบกู้พระนครแล้วขึ้นครองกันทราทำนุบำรุงให้มั่นคงยิ่งขึ้น เคียงคู่พระนางวรางอัครมเหสีเทวีเจ้า กาญจามาศคับแค้นอยู่ก็พยายามจะตีกันทราให้แตก แต่ก็ไม่สำเร็จ กันทราก็รุ่งเรืองขึ้นเรื่อยๆ จึงเปลี่ยนเป้าหมายไปมุ่งตีธัญญะปุระจนแตกพ่ายย่อยยับสิ้นสูญ เพลานั้นมีพระราชบุตรของธัญญะปุระพึ่งประสูติการณ์ได้ไม่นาน ข้าศึกเข้าเมืองได้แล้ว ทุกชีวิตต่างต้องเอาตัวรอด ครั้งนั้นพระนางสวาทวงศ์ อัครมเหสีจึงตัดสินพระทัยนำพระราชบุตรใส่อ่างลอยน้ำอิสรียวินท์ไปแลอธิฐานให้บุญญาธิการส่งลูกไปยังเมืองปลายน้ำด้วยเทอญ
กำเนิดเป็นเจ้าบุญรอด ที่เจ้าอาวาสวัดภพพิลาสอุปการะไว้ ภายหลังได้นามพระราชทานจากพระบิดาตนคือพระเจ้าณรงค์รัตน์ เป็น ธำรงราช
สูญสิ้นแผ่นดินธัญญะปุระเสียแล้ว พระเจ้าข้าณรงค์รัตน์ก็รับราชการอยู่ในแผ่นดินกันทรา ตั้งรกรากเสียที่กันทรานั่น ส่วน พระเจ้าวัชรดิลกราช อดีตพ่อเมืองกันทรา ที่ยกครัวไปอยู่ธัญญะปุระก็ผู้สังหารเมื่อครั้งศึก พระนางมินตยา พาบุตรีน้อยวัยราวสองขวบเศษ นามว่า วชิรดา หนีกลับมาอยู่ที่กันทราดังเดิม แล้วก็ได้ตำแหน่งพระนม คอยเลี้ยงดูพระราชบุตร นพวุฒิพิสุทธิเทพ และ พระราชบุตรี บุษบงทรงยศักดินาราช หรือ นพวุฒิ กับ บุษบงพระราชบุตร และ พระราชธิดาในพระเจ้าปรมีนาถเหนือหัว และ พระนางวรางอัครมเหสี
สายน้ำก่อเกิดทุกสิ่ง สงคราม ความรัก ความผูกพัน ชีวิต และแผ่นดิน
บุรุษหนึ่ง... กำเนิดแต่ต้นน้ำอิสรียวินท์ บุญญาธิการนำบุรุษนี้ให้ได้มาเป็นจอมทัพทแกล้วทหารแห่งกันทรานคร การต่อสู้ พิทักษ์แผ่นดิน ความรัก ความเทิดทูน เชิงรบแกล้ากล้าหากลัวใคร เชิงรักลือไปไกลทั่วแดน เล่ห์ลิ้นน้ำเสียงหนึ่งอินทร์เสกลิ้นประสาทพร ยามขับขานเพลงไพเราะเสนาะกรรณ
"แม่อิสรียวินท์.. หนึ่งแม่อีกผู้ที่อุ้มชูข้า กันทรา... แผ่นดินนี้มีคุณต่อข้า วชิรดาแม่หลานหลวงยอดรักเอย... แม้วันนี้ท่านมิได้รักข้าพเจ้าแล้ว ข้าพเจ้าก็จะยังหมายมั่นคำนึงท่านอยู่เนืองๆ กันทราแผ่นดินท่านข้าขอให้สัญญาจะปกปักษ์... บุษบง... เจ้าฟ้าชั้นสูงแห่งกันทรา สู้อุตส่าห์ทำเพื่อข้า เพื่อบัลลังก์กันทรา จงอย่าได้เสียใจไปเลยบุษบงท่าน เพราะข้าก็เอ็นดูท่านอยู่มิน้อยไป สัญญาว่าจากนี้แผ่นดินกันทราจะมิมีใครรุกรานได้ แผ่นดินกันทราจะรุ่งรุจดุจเมืองฟ้า นี่คือสัตย์ต่อดวงพระวิญญาณแห่งบูรพกษัตริยาธิราชเจ้าทุกพระองค์ รวมทั้งขัตติยะนารีผู้ภักดีต่อกันทรา แล ตัวข้าเป็นที่สุด"
นารีหนึ่งงามพร้อมทั้งพักตรา กริยาร่ายรำอ่อนช้อย ชาติกำเนิดคือลูกสาวพระนมซึ่งได้ศักดิ์เป็นพระเจ้าหลานหลวงเพราะมีบิดาเป็นพระเชษฐาธิราชของเจ้าเหนือหัวกันทราในปัจจุบัน ซึ่งเคยผ่อนครัวหนีไปพึ่งบารมีเมืองทางต้นน้ำอิสรียวินทร์เมื่อครั้งสงคราม นารีผู้มีน้ำใจหนึ่งน้ำค้างชุ่มชื้นแต่ก็เยือกเย็นมิเบา ผู้กุมดวงใจทั้งดวงแห่งทแกล้วกล้าจอมทัพ จำใจจากลาด้วยความเป็นขัตติยาในกาย จากลุ่มน้ำอิสรียวินท์ สู่ โตยธร แม่น้ำสองสายที่มิมีวันจะมาบรรจบกันได้
"รักพี่มิได้สิ้นไปหรอก ทว่าการของบ้านเมืองสำคัญเสียยิ่งกว่า จึงจำใจต้องตัดไป พี่มิได้หมายมั่นให้ธำรงราชต้องเสียใจเลย แต่พี่สิ้นหนทางจักปลอบให้คลายใจแล้ว วานน้องบุษบงอย่าได้ซ้ำเติมธำรงราชเลย แค่เท่านี้พี่ก็รู้สึกผิดนักแล้ว ที่ทำร้ายเค้า ซึ่งเป็นยอดขุนพล ให้กลายมาเป็นแค่ไอ้คนสิ้นคิด น้องบุษบงดูแลทีเถิด พี่รู้ว่าน้องน้ำใจเมตตามีโขอยู่ ดวงใจธำรงราชที่พี่มีอยู่นั้น ฝากน้องบุษบงนำไปคืนเขาให้ทีเถิด"
พบเรื่องราวของขัตติยะนารีนางซึ่งยอมถอยพระเกียรติ สละพระยศ ลดพระศักดิ์ เทิดรักคู่ฟ้ากันทรานคร ชีพนี้ขอป้องปักษ์รักษาไว้ซึ่งบัลลังก์ด้วยจิตหวังให้ชายอันเป็นเสมือนยอดดวงใจได้นั่งบัลลังก์นั้นสืบไปภายหน้าและทำนุบำรุงกันทราที่บอบช้ำให้กลับรุ่งเรือง โดยมิสนใจว่าอาจจะต้องแลกด้วยชีวิต สองรักที่ใจนางนั้นเทิดไว้หนึ่งรักผืนดิน รักปฐพีกันทรานี้ยิ่งกว่าชีวิต รักที่สองหรือ ก็คือรักทแกล้วกล้าจอมทัพยอดขุนพลแห่งกันทรา สองรักนี้ขอเทิดทูนให้เคียงคู่กัน
"บ้านเมืองข้า... แผ่นดินข้า... ถูกพวกศัตรูพาเสนียดจัญไรมาติดมากมายนัก เลือดขัตติยะนี้ ขอชโลมล้างเสนียดจัญไรบนแผ่นดินให้สิ้นไปด้วยเทอญ แผ่นดินที่ยอดรักข้าจะได้เหยียบย่างมาเป็นเจ้าเหนือหัว จักได้บริสุทธิ์ มิมีเสนียดใดติดเบื้องบาทา"